यी हुन् विश्वका शीर्ष १० धनाढ्य देश, अमेरिका सूचीको पुछारमा

काठमाण्डौ । विश्वका धनी देशको कुरा गर्दा सबैभन्दा पहिले अमेरिका र चीनको नाम आउँछ । तर, विश्वका धनी देशको सूचीमा यी दुई देश निकै तल छन् भन्ने कुरा कमैलाई मात्र थाहा छ ।

विश्वका धनी देशको सूचीमा पर्ने चाहना सबै देशको हुन्छ । तर, यो सूचीमा पर्न एकदमै गाह्रो छ। सबैभन्दा ठूलो जीडीपी हुनु भनेको सबैभन्दा धनी देश हुनु होइन। यसका लागि अन्य धेरै मापदण्डहरू छन्। यस्तो अवस्थामा वल्र्ड एटलसले जारी गरेको विश्वका १० धनी देशको सूची यस्तो छ ः

सिङ्गापुर

सिंगापुर संसारको सबैभन्दा धनी देश हो। वल्र्ड एटलस डटकमका अनुसार, सिंगापुर एक उच्च आय भएको देश हो । जसको सन् २०२५ सम्म विश्वकै उच्चतम जीडीपी÷प्रति व्यक्ति(पीपीपी) छ । सिंगापुर व्यापारमैत्री वातावरण र पूर्वाधार, शिक्षा, स्वास्थ्य सेवा र सार्वजनिक सेवाहरूमा महत्त्वपूर्ण लगानीको लागि परिचित छ।

सन् १९६५ मा स्वतन्त्रता प्राप्त गरेदेखि, सिंगापुर कम आय भएको देशबाट उच्च आय भएको देशमा परिणत भएको छ । जसको औसत वार्षिक रूपमा लगभग ७ प्रतिशतको उल्लेखनीय जीडीपी वृद्धि दरको अनुभव रहेको छ ।  

सिंगापुर मानव पूँजी विकासमा पनि अग्रणी छ । जो २०२० को विश्व बैंक मानव पुँजी सूचकांकमा उच्च स्थानमा छ।

लक्जमबर्ग

लक्जमबर्ग विश्वको दोस्रो धनी देश हो। यो देश यसको बलियो बैंकिङ र वित्त क्षेत्र को लागी परिचित छ। सन् २०२५ सम्म लक्जमबर्ग प्रतिव्यक्ति जीडीपी९पीपीपी०मा दोस्रो स्थानमा रहेको छ । ऐतिहासिक रूपमा ग्रामीण र पृथक, लक्जमबर्ग १९ औं शताब्दीमा एक प्रमुख इस्पात उद्योगबाट वित्त–सञ्चालित अर्थव्यवस्थामा परिवर्तन भएको थियो। बैंकिङ र कोष प्रशासन सहित देशको वित्तीय क्षेत्र, धेरै हदसम्म अन्तर्राष्ट्रिय छ । जसले आफ्नो राजनीतिक स्थायित्व, दक्ष जनशक्ति र बैंकिङ गोपनीयताको साथ व्यवसायहरूलाई आकर्षित गर्छ। यो गोप्यताले लक्जमबर्गलाई कर छल्ने ठाउँ बनाएको छ।

सन् १९२९ को होल्डिंग कानूनद्वारा महत्त्वपूर्ण रूपमा स्थापित वित्तीय केन्द्रले लक्जमबर्गलाई अन्तर्राष्ट्रिय वित्तमा एक प्रमुख खेलाडीको रूपमा विकसित गरेको छ। सानो कृषि क्षेत्रको बावजुद, लक्जमबर्ग विश्वको सबैभन्दा ठूलो कृषि उत्पादक बनेको छ, जसलाई युरोपेली संघको अनुदानहरुले धेरै समर्थन गरेको छ।

आयरल्याण्ड

आयरल्याण्ड विश्वको तेस्रो धनी देश हो।सन् १९९५ देखि २००७ को बीचमा, आयरल्याण्डको अर्थव्यवस्थाले यस्तो उछाल अनुभव गर्यो कि यसलाई ‘सेल्टिक टाइगर’को उपनाम दिइयो। जसले नाटकीय परिवर्तन रुपमा युरोपको सबैभन्दा गरिब देशबाट धनी राष्ट्रमा परिणत गर्यो। सन् २००० देखि २००७ सम्मको अवधिमा आयरल्याण्डको औसत वार्षिक वृद्धिदर ९।४ प्रतिशत रह्यो । आयरल्याण्डको सफलतामा योगदान गर्ने मुख्य कारकहरूमा कम कर्पोरेट कर, विदेशी लगानी, अमेरिकी आर्थिक वृद्धि, ईयु सदस्यता र सामाजिक सहभागिता समावेश छ।

यस समयमा, आयरल्याण्डले यसको ईयु सदस्यता, कम कर, र दक्ष, अंग्रेजी बोल्ने कार्यबलको कारणले प्रमुख अमेरिकी निगमहरूबाट पर्याप्त विदेशी लगानी आकर्षित गर्यो ।  

सूचना प्रविधि, औषधि र वित्तीय सेवा क्षेत्रहरूमा उल्लेख्य वृद्धिसँगै अर्थतन्त्रमा उल्लेखनीय विविधता आएको छ। थप रूपमा, शिक्षामा महत्त्वपूर्ण लगानीहरू गरियो, जसले श्रमशक्तिको सीप बढायो र देशको आर्थिक वृद्धिमा योगदान पुर्यायो ।

कतार  

कतार विश्वको चौथो धनी देश हो । बेलायतको राजधानी लन्डनका महँगो क्षेत्रहरू कतारको स्वामित्वमा रहेको तथ्यबाट कतारको अर्थतन्त्रको अनुमान लगाउन सकिन्छ। विशाल पेट्रोलियम र प्राकृतिक ग्याँस भण्डारको कारण कतारको अर्थतन्त्रले उल्लेखनीय वृद्धि र स्थिरता देखेको छ । यी स्रोतहरूले सरकारी राजस्वको ७० प्रतिशतभन्दा बढी, कुल गार्हस्थ्य उत्पादनको ६० प्रतिशतभन्दा बढी र निर्यात आम्दानीको ८५ प्रतिशत हिस्सा ओगटेका छन्।

कतार विश्वको तेस्रो ठूलो प्राकृतिक ग्यास निर्यातकर्ता हो र यहाँ तेस्रो ठूलो प्राकृतिक ग्यास भण्डार छ। तेल बजारको उतारचढावको प्रतिक्रियामा र आर्थिक स्थिरतालाई प्रवर्द्धन गर्न, कतारले कतार राष्ट्रिय भिजन २०३० मार्फत आफ्नो अर्थतन्त्रलाई विविधीकरण गर्दैछ ।  

जसले निजी क्षेत्रलाई बढाउँदै ज्ञानमा आधारित अर्थतन्त्रको विकासमा केन्द्रित छ । यो रणनीतिक परिवर्तनले तेल र ग्याँसमा निर्भरता कम गर्न पूर्वाधार र शिक्षामा पर्याप्त लगानी समावेश गर्दछ।

छिमेकी देशहरूको विगतका आर्थिक प्रतिबन्धहरूको बावजुद कतारले प्रमुख एसियाली बजारहरूसँग बलियो व्यापार सम्बन्ध कायम राखेको छ, जसले उसको आर्थिक वृद्धिलाई कायम राख्न मद्दत गरेको छ।

नर्वे

नर्वे युरोपेली देश नर्वे विश्वको पाँचौं धनी देश हो । यो देश उच्च विकसित मिश्रित अर्थव्यवस्थाको साथ पेट्रोलियम र प्राकृतिक ग्यास जस्ता रणनीतिक क्षेत्रहरूमा धनी छ । सन् २०२५सम्म नर्वेको जीडीपी ५०४.२८  बिलियन डलरबरारब छ । यस्तै प्रतिव्यत्तिल जीडीपी ८९ हजार ९५० डलर छ । नर्वेको अर्थतन्त्रमा कृषिको हिस्सा (१.६ प्रतिशत) उद्योग (३४(७ प्रतिशत), र सेवा (६३.५ प्रतिशत) रहेको छ। नर्वेले युरोपका बाँकी देशहरूको तुलनामा कम बेरोजगारी र उच्च जीवनस्तर कायम गरेको छ।

नर्वेको अर्थतन्त्रले यसको उत्तरी सागरको तेल भण्डारबाट उल्लेखनीय लाभ उठाउँछ, जसले यसको बलियो सामाजिक प्रणालीलाई समर्थन गर्छ ।  तेल र ग्यासबाट पर्याप्त राजस्वद्वारा समर्थित नर्वेको सरकारी राजस्वमा यसले ७० प्रतिशत भन्दा बढी योगदान गर्छ ।  

स्विट्जरल्याण्ड

स्विट्जरल्याण्ड विश्वको छैटौं धनी देश हो। देश आफ्नो सम्पत्ति र उच्च जीवन स्तर को लागी प्रसिद्ध छ। स्विट्जरल्याण्डको आर्थिक समृद्धि यस तथ्यबाट अनुमान गर्न सकिन्छ कि यो देश ८ लाख करोडपतिहरूको घर हो र विश्वको ०.१ मात्र जनसंख्या भए तापनि विश्वका १.७ प्रतिशत धनाढ्यहरु यहाँ बसोवास गर्छन् ।  

स्विट्जरल्याण्डको समृद्धिको श्रेय यसको प्रसिद्ध बैंकिङ क्षेत्रलाई मात्रै जाँदैन, नवप्रवर्तन, औद्योगिकीकरण र राजनीतिक स्थिरताले पनि यसमा ठूलो योगदान पुर्याएको छ । स्विट्जरल्याण्ड प्रारम्भिक औद्योगिक राष्ट्र बन्यो, जसमा औषधि, मेसिनरी र रसायन जस्ता प्रमुख उद्योगहरू सहित १९ औं शताब्दीको अन्त्यदेखि २० औं शताब्दीको सुरुसम्ममा महत्वपूर्ण आर्थिक वृद्धि भएको थियो ।  

सस्तो आयातमा घरेलु उत्पादनलाई बढावा दिने देशको रणनीतिले यसको आर्थिक सफलतालाई बलियो बनाएको छ । यद्यपि यहाँ जीवनको लागत उच्च छ।

ब्रुनाई

ब्रुनाई विश्वको सातौं धनी देश हो। ब्रुनाईको अर्थतन्त्र यसको पेट्रोलियम र प्राकृतिक ग्याँस क्षेत्रहरूमा धेरै निर्भर छ र यसको जीडीपीमा महत्त्वपूर्ण योगदान गर्दछ।सन् २०२५ मा, ब्रुनाईको जीडीपी १६ बिलियन डलर हुने अनुमान गरिएको छ। ४ लाख ५९ हजार भन्दा कम जनसंख्याको साथ, ब्रुनाईको प्रति व्यक्ति उच्च जीडीपी छ। जुन २०२६ सम्म २.६ प्रतिशत पुग्ने अनुमान गरिएको छ ।  

कुल गार्हस्थ्य उत्पादनको २.३ प्रतिशत मात्रै विदेशी ऋण र सरकारी ऋण नहुँदा देशको वित्तीय स्वास्थ्यलाई थप टेवा पुगेको छ । ब्रुनाई दक्षिणपूर्व एशियामा तेस्रो ठूलो तेल उत्पादक र जापान र कोरियाको तरल प्राकृतिक ग्यासको महत्त्वपूर्ण निर्यातक हो ।  

यसको धनको बाबजुद, ब्रुनाईले तेल र ग्यासमा आर्थिक निर्भरताको कारणले चुनौतीहरूको सामना गरिरहेको छ । जसका कारण ब्रुनाईले आर्थिक विविधीकरणको लागि प्रयासहरु बढाईरहेको छ ।  

गुयाना

गुयाना विश्वको आठौं धनी देश हो। गुयानाको अर्थतन्त्रमा महत्वपूर्ण परिवर्तन आएको छ, विशेष गरी सन् २०१५ मा महत्वपूर्ण अपतटीय तेल भण्डारको खोजीपछि।सन् २०२५ सम्म, यहाको प्रति व्यक्ति जीडीपी ९४ हजार २५८ डलर पुग्ने अपेक्षा गरिएको छ। तेलको दोहनले यो वृद्धिलाई थप गति दिएको छ । सन् २०२१ मा  १९.९ प्रतिशतको जीडीपी वृद्धिको साथ गुयानाको चर्चा चुलिएको थियो ।  

यसका कारण गुयाना विश्वको सबैभन्दा छिटो बढ्दो अर्थतन्त्रमध्ये एक बनेको छ । गुयानाले रणनीतिक रूपमा अर्थव्यवस्थामा आफ्नो भूमिका घटाएको छ र काठ, चामल र माछा मार्ने उद्योग लगायतका सरकारी स्वामित्वका उद्योगहरूलाई विदेशी लगानी र निजीकरणलाई प्रोत्साहन गरेको छ ।  

खानी तथा तेल अन्वेषणका लागि कर सुधार र राम्रो कानूनले आर्थिक स्थायित्व र विदेशी लगानीको आकर्षणलाई थप बढाएको छ ।

अमेरिका  

अमेरिका विश्वको नवौं धनी देश हो । सन् २०२५ मा जीडीपीका आधारमा विश्वको सबैभन्दा ठूलो अर्थतन्त्र भएको यो सूचीमा समावेश भएको यो एकमात्र देश हो। अमेरिकी अर्थतन्त्रको एक प्रमुख घटक यसको सेवा क्षेत्र हो । जसमा उद्योगको हिस्सा १८.९ प्रतिशत र कृषि क्षेत्रको ०.९ प्रतिशत रहेको छ ।  

अमेरिकाको मुद्रास्फीति दर सन् २०२४ सम्ममा २.९ प्रतिशतमा मध्यम रूपमा स्थिर थियो ।  

डेनमार्क

डेनमार्क संसारको दशौं धनी देश हो। डेनमार्क एक उच्च आय, उन्नत अर्थव्यवस्था भएको देश हो। यहाँको रोजगारीको ८० प्रतिशत सेवा क्षेत्रले ओगटेको छ । यसको करिब ११ प्रतिशत उत्पादनले ओगटेको छ।

सन् २०२५ को लागि डेनमार्कको जीडीपी ४४९ बिलियन डलर रहेको छ।