काठमाण्डौ । इरानले गत आइतबार अमेरिकी आक्रमणमा आफ्नो आणविक केन्द्रमा क्षति पुगेको पहिलो पटक स्वीकार गरेको छ । तर, यो घाटा कति ठूलो हो भन्ने उसले खुलाएको छैन । यसैबीच अमेरिका र इजरायलबीच इरानको ४०० किलोग्राम युरेनियम भण्डार हराइरहेको भन्दै तनाव बढेको छ ।
यो युरेनियमको भण्डार ६० प्रतिशत समृद्ध छ, जुन आणविक बन्न नजिक छ । इरानको ४०० किलोग्राम संवर्द्धित युरेनियमको भण्डार अमेरिकी आक्रमणदेखि नै रहस्य बनेको छ। यो भण्डारबाट १० वटा एटम बम बनाउन सकिने बताइएको छ ।
अमेरिकी र इजरायली गुप्तचर अधिकारीहरूले पहिले नै इरानले आणविक केन्द्रहरूमा आक्रमण गरेमा आफ्नो युरेनियम भण्डार समाप्त गर्न सक्ने आकलन गरेका थिए। अमेरिकी उपराष्ट्रपति जेडी भान्सले पनि इरानको युरेनियमको भण्डार हराउन सक्ने स्वीकार गरेका छन् । उनले आगामी हप्ताहरूमा इरानसँग वार्ता गर्ने बताए तर ट्रम्प प्रशासनले युरेनियम भण्डार हटाउने सम्भावनालाई अस्वीकार गरेको छ ।
डोनाल्ड ट्रम्पले सामाजिक सञ्जाल प्लेटफर्म ट्रुथ सोशलमा पोस्टमा फोर्डो आणविक केन्द्रमा बम विष्फोटबाट भण्डार नष्ट वा गाडिएको बताएका छन्। ‘कुनै पनि सुविधाबाट हटाइएको छैन । यो धेरै लामो, धेरै खतरनाक, धेरै भारी र स्थानान्तरण गर्न गाह्रो हुनेछ ।’ उनले पोस्टमा भने। ह्वाइट हाउसका प्रेस सेक्रेटरी क्यारोलिन लेभिटले अमेरिकी गुप्तचर निकायहरूले इरानी आणविक साइटहरू नजिकबाट निगरानी गरिरहेको र अमेरिकाले आक्रमण गर्नुअघि युरेनियम प्रशोधन गरिएको कुनै संकेत फेला नपरेको बताए।
न्यूयोर्क टाइम्सले यस विषयमा जानकार व्यक्तिहरूलाई उद्धृत गर्दै इरानसँग कति स्टक सुरक्षित छ भन्ने कुरामा गुप्तचर एजेन्सीहरू अझै ठोस निष्कर्षमा पुग्न नसकेको बताएको छ। बिहीबार सिनेटको गोप्य ब्रीफिंग पछि, ट्रम्पको आफ्नै रिपब्लिकन पार्टीका सांसदहरूले भण्डार कब्जा वा सुरक्षित गर्नु अमेरिकी सैन्य मिसनको हिस्सा होइन भनेर जोड दिए। साउथ क्यारोलिनाका रिपब्लिकन सांसद लिन्डसे ग्राहमले ४०० किलोग्राम युरेनियम कहाँ छ भन्ने थाहा नभएको तर यो निर्धारित लक्ष्यको हिस्सा नभएको बताए ।
अन्तर्राष्ट्रिय आणविक ऊर्जा एजेन्सी (आईएईए) का महानिर्देशक राफेल ग्रोसीका अनुसार इरानीहरूले युरेनियमको भण्डार यति सानो कन्टेनरमा राखेका थिए कि तिनीहरूलाई कारको ट्रंकमा राख्न सकिन्छ। इस्फाहानमा अमेरिकी आक्रमण अघिका दिनहरूमा, प्रयोगशालाहरू भित्र वा बाहिर ल्याइएको सवारी साधनहरूको प्रमाण फेला परेको थियो। आईएईएका अधिकारीहरूले युरेनियमको ६० प्रतिशत भण्डार इरानको सबैभन्दा मूल्यवान राष्ट्रिय सम्पत्ति भएको बताएका छन्।
‘यस्तो अवस्थामा सामान्य बुद्धि भएका व्यक्तिले पनि यसलाई एकै ठाउँमा छोड्ने सोच्दैनन्। मलाई थाहा छैन कि यो सबै बाहिर निकालिएको छ कि छैन, तर प्रमाणले यसको ठूलो हिस्सा बाहिर निकालिएको बताउँछ,’ आईएईएका महानिर्देशक ग्रोसीले भने।